Γνώμη: Η Τεχνητή Νοημοσύνη στην Πολεμική—η Σιωπηλή Προσαρμογή της Τεχνολογικής Βιομηχανίας Προς το Πεδίο της Μάχης

Η συζήτηση για τα αυτόνομα όπλα, τις πολιτικές ασφάλειας τεχνολογίας και την ηθική της τεχνητής νοημοσύνης στον στρατό συνεχίζεται, αλλά τις τελευταίες ημέρες έχουν παρουσιαστεί σημαντικές εξελίξεις. Ηγέτες από την OpenAI, την DeepSeek, και ακόμη και ο ιδρυτής του Spotify ανακοίνωσαν νέες συμφωνίες για να συνεργαστούν με κυβερνήσεις σε τεχνολογίες άμυνας και στρατηγικής τεχνητής νοημοσύνης

Οι εντάσεις γύρω από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στον πόλεμο έχουν ενταθεί τις τελευταίες ημέρες. Αυτόν τον μήνα, αρκετές τεχνολογικές εταιρείες ανακοίνωσαν νέες στρατηγικές συμπράξεις με κυβερνήσεις για την ανάπτυξη έργων άμυνας. Και, όπως συμβαίνει συχνά στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης, υπήρξε μια απότομη αλλαγή τους τελευταίους μήνες στον τρόπο προσέγγισης της τεχνητής νοημοσύνης για την ανάπτυξη στρατιωτικών και όπλων.

Μόλις πριν από λίγες ημέρες, η OpenAI και η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσαν μια συμφωνία 200 εκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη εργαλείων άμυνας που λειτουργούν με τεχνητή νοημοσύνη. Οι λεπτομέρειες παραμένουν σπάνιες, με τους αξιωματούχους να τονίζουν τις «διοικητικές εργασίες» ως την κύρια εφαρμογή.

Εν τω μεταξύ, ο Σουηδός επιχειρηματίας και ιδρυτής του Spotify Daniel Ek υποστηρίζει τη Γερμανική εταιρεία Helsing ηγούμενος μιας γύρου επένδυσης 600 εκατομμυρίων ευρώ. Η Helsing, η οποία αρχικά επικεντρώθηκε στην τεχνολογία λογισμικού, κινείται τώρα προς την ανάπτυξη drones, υποβρυχίων και αεροσκαφών.

Η Reuters πρόσφατα αποκάλυψε ότι η DeepSeek βοηθά τις στρατιωτικές και πληροφοριακές επιχειρήσεις της Κίνας. Ένας υψηλόβαθμος Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι το startup AI έχει συμβάλει στην επίλυση των προκλήσεων στον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας, και το ανοιχτού κώδικα μοντέλο της βοηθά την κινεζική κυβέρνηση σε επιχειρήσεις παρακολούθησης.

Οι τεχνολογικοί γίγαντες συνεργάζονται με τις κυβερνήσεις με τρόπους που δεν είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε—τουλάχιστον όχι τόσο δημόσια—και εμπλέκονται σε δραστηριότητες που παραδοσιακά δεν ήταν μέρος του ρόλου τους, όπως η είσοδος στελεχών τεχνολογίας στην Αποθήκη του Αμερικανικού Στρατού.

Το Απόσπασμα 201 του Στρατού: Το Executive Innovation Corps είναι μια προσπάθεια για τη στρατολόγηση ανώτερων εκτελεστικών στελεχών τεχνολογίας για να υπηρετούν εξ ημιτελούς στην Εφεδρεία του Στρατού ως ανώτεροι σύμβουλοι προκειμένου να βοηθήσουν στον οδηγό ταχύτατων και κλιμακούμενων τεχνολογικών λύσεων σε πολύπλοκα προβλήματα. ⤵️ https://t.co/95LjcCmbYe

— U.S. Army Reserve (@USArmyReserve) 24 Ιουνίου 2025

Τι συμβαίνει;

Μια Αλλαγή στον Λόγο

Οι τεχνολογικές εταιρείες πέρασαν από το «Δεν θα χρησιμοποιούσαμε ποτέ την AI για στρατιωτικούς σκοπούς» στο «Ίσως να διαγράψουμε αθόρυβα αυτή τη ρήτρα από τις πολιτικές μας» και κατέληξαν στο «Εξαιρετικά νέα, τώρα κατασκευάζουμε όπλα με τεχνητή νοημοσύνη για την κυβέρνηση!»

Τουλάχιστον, έτσι φαίνεται στον προσεκτικό παρατηρητή.

Δεν πέρασε πολύς καιρός, οι γίγαντες της Τεχνητής Νοημοσύνης φαινόντουσαν περήφανοι να δηλώνουν ότι δεν θα υποστήριζαν ποτέ στρατιωτικές εφαρμογές, αλλά κάτι άλλαξε. Η Google είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα.

Το 2017, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ξεκίνησε το Project Maven, την Ομάδα Αλγοριθμικής Πολεμικής, πρωτοβουλία για την ενσωμάτωση της Τεχνητής Νοημοσύνης στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η Google ήταν αρχικά ενεπλάκη, αλλά εσωτερικές διαμαρτυρίες – εξαιτίας των ανησυχιών των εργαζομένων για ηθικά θέματα – ώθησαν την εταιρεία να αποσυρθεί προσωρινά.

Πέρυσι, προέκυψε μια ακόμη προσπάθεια προσανατολισμού προς τις στρατιωτικές δραστηριότητες, και σχεδόν 200 εργαζόμενοι της Google DeepMind παρότρυναν την εταιρεία να αποσύρει τις στρατιωτικές συμβάσεις.

“Οποιαδήποτε εμπλοκή με τη στρατιωτική βιομηχανία και την κατασκευή όπλων επηρεάζει τη θέση μας ως ηγέτες στην ηθική και υπεύθυνη AI, και αντιβαίνει στην αποστολή μας και στις αρχές της AI που έχουμε διατυπώσει,” έγραψαν οι ανήσυχοι εργαζόμενοι.

Αυτή τη φορά, η αντίδραση της Google ήταν να περιμένει και να ενημερώσει διακριτικά τους κανόνες δεοντολογίας της AI, αφαιρώντας το σημείο όπου έλεγαν ότι δεν θα αναπτύσσουν ποτέ τεχνολογία AI που θα μπορούσε να προκαλέσει βλάβη. Ο Demis Hassabis, επικεφαλής της AI της Google, εξήγησε ότι απλώς προσαρμόζονται στις αλλαγές στον κόσμο.

Ενώ η περίπτωση της Google δείχνει την εξελισσόμενη σχέση μεταξύ της AI και της στρατιωτικής χρήσης, είναι μόνο ένα παράδειγμα μιας ευρύτερης μεταβολής σε ολόκληρο τον κλάδο προς την εξυπηρέτηση των αμυντικών στόχων.

Η AI Αναδιαμορφώνει τον Στρατιωτικό και Αμυντικό Τομέα

Η εκτόξευση του Project Maven, ή όπως θα το αποκαλούσαν κάποιοι, «όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ συνειδητοποίησε ότι τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα θα μπορούσαν να είναι εξαιρετικά χρήσιμα στον πόλεμο,» αποκάλυψε έναν από τους λόγους για τους οποίους η κυβέρνηση των ΗΠΑ ενδιαφέρεται για την AI.

Οι ικανότητες των συστημάτων AI να επεξεργάζονται τεράστιες ποσότητες δεδομένων, να αναγνωρίζουν αντικείμενα στο πεδίο της μάχης και να αναλύουν εικόνες είναι ιδιαίτερα ελκυστικές στον τομέα της άμυνας.

Ενισχυμένες Αναλύσεις, Πέραν των Ανθρώπινων Δυνατοτήτων

Από το 2022, και η Ουκρανία και η Ρωσία έχουν ξεκινήσει την ενσωμάτωση συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) στις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις.

Η ουκρανική κυβέρνηση έχει συνεργαστεί με τεχνολογικές εταιρείες και έχει εφαρμόσει πολλαπλές στρατηγικές για να αξιοποιήσει τα μεγάλα μοντέλα γλωσσικής επεξεργασίας. Πρόσφατα επεξεργάστηκε 2 εκατομμύρια ώρες εικόνων από πεδία μάχης -το ισοδύναμο 228 ετών βίντεο- για την εκπαίδευση των μοντέλων AI για στρατιωτικές διαδικασίες. Πόσους ανθρώπους θα χρειάζονταν για να αναλύσουν τόσα πολλά δεδομένα;

«Αυτό είναι τροφή για την Τεχνητή Νοημοσύνη: Αν θέλετε να εκπαιδεύσετε μία Τεχνητή Νοημοσύνη, της δίνετε 2 εκατομμύρια ώρες (βίντεο), αυτή θα γίνει κάτι υπερφυσικό», εξήγησε ο ιδρυτής του μη κερδοσκοπικού ψηφιακού συστήματος OCHI, Οleksandr Dmitriev. Το υλικό μπορεί να βελτιστοποιήσει την απόδοση των όπλων και να βοηθήσει στη βελτίωση των στρατηγικών στο πεδίο της μάχης.

Ένα άλλο σύστημα Τεχνητής Νοημοσύνης, το Avengers, είναι η πλατφόρμα πληροφορικής που έχει αναπτύξει το Κέντρο Καινοτομίας του Υπουργείου Άμυνας της Ουκρανίας, η οποία επεξεργάζεται ζωντανά βίντεο από drones και αναγνωρίζει έως και 12.000 εχθρικές μονάδες εβδομαδιαίως.

Τα Drones: Ένα Ζητούμενο Εμπόρευμα Στο Πεδίο Της Μάχης

Τα drones στο πεδίο της μάχης – συχνά αναφερόμενα ως «μηχανές σκοτώματος» – αποτελούν επί του παρόντος μερικές από τις πιο πολύτιμες τεχνολογίες στον σύγχρονο πόλεμο, χάρη στην αυτονομία, την ακρίβεια και το χαμηλό κόστος τους. Αυτοί οι ρομπότ επιτρέπουν στις εμπόλεμες χώρες να πραγματοποιούν επιθέσεις υψηλής επιπτώσεως χωρίς να διακινδυνεύουν ανθρώπινους πιλότους και με ένα μέρος μόνο του παραδοσιακού κόστους.

Μέχρι τον Μάιο αυτού του έτους, η Ρωσία είχε αναπτύξει πάνω από 3.000 drones Veter kamikaze στην Ουκρανία. Αυτά τα συστήματα είναι ικανά να εντοπίζουν στόχους και να εκτελούν επιθέσεις αυτόνομα.

Μόλις πριν από λίγες ημέρες, οι Ουκρανοί στρατιώτες ανέπτυξαν το drone Gogol-M, ένα drone «μητρικό πλοίο» που μπορεί να ταξιδέψει μέχρι και 300 χιλιόμετρα, να μεταφέρει άλλα drones, να αποφεύγει το ραντάρ πετώντας σε χαμηλά υψόμετρα και να σαρώνει το έδαφος κάτω του για να εντοπίζει και να επιτίθεται σε εχθρικά στρατεύματα.

Σύμφωνα με την The Guardian, κάθε επίθεση με αυτό το ισχυρό drone κοστίζει περίπου $10.000, ενώ ένα σύστημα πυραύλων που χρησιμοποιεί λίγο παλαιότερη τεχνολογία θα είχε κοστίσει μεταξύ $3 και $5 εκατομμύρια.

Η ολοκαίνουρια startup Theseus κατάφερε να μαζέψει γρήγορα $4.3 εκατομμύρια αφού οι νεαροί ιδρυτές της δημοσίευσαν μια ανάρτηση στην κοινωνική πλατφόρμα X πέρσι, λέγοντας ότι κατασκεύασαν ένα drone για λιγότερο από $500 που μπορεί να πετά χωρίς σήμα GPS.

σχεδιάσαμε, εκτυπώσαμε σε 3D και κατασκευάσαμε ένα drone <$500 που υπολογίζει τις συντεταγμένες GPS χωρίς σήμα, χρησιμοποιώντας μια κάμερα + τους χάρτες Google

σε 24h pic.twitter.com/8P2QoQMNbW

— Ιαν Λάφεϊ (@ilaffey2) 18 Φεβρουαρίου, 2024

Αν και η τεχνολογία των drones δεν είναι ακόμη τόσο ακριβής όσο ελπίζουν ορισμένοι προγραμματιστές – ειδικά όταν επηρεάζεται από καιρικές συνθήκες που μειώνουν την «ορατότητά» της – έχει δείξει μεγάλη δυναμική στον τομέα.

Μια Δύσκολη για να Επιτευχθεί Παγκόσμια Συναίνεση

Δεν είναι μόνο οι χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο ή οι μεγάλες δυνάμεις του κόσμου που αναπτύσσουν νέες τεχνολογίες ενισχυμένες από την τεχνητή νοημοσύνη για την άμυνα. Πολλές εθνικές κυβερνήσεις έχουν ενσωματώσει την τεχνητή νοημοσύνη στις προσπάθειες κυβερνοασφάλειας και την ανάπτυξη αυτόνομων όπλων για χρόνια. Αυτό δεν είναι απλώς ένα φαινόμενο του 2025.

Από το 2014, οι Ηνωμένες Έθνη προσπαθούν να συμφωνήσουν σε ρυθμιστικά πλαίσια με πολλές χώρες, χωρίς επιτυχία.

Πάνω από 90 έθνη πρόσφατα συγκεντρώθηκαν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη για να συζητήσουν το μέλλον των αυτόνομων όπλων που ελέγχονται από την AI και τους κανονισμούς τους. Δεν κατέληξαν σε συμφωνία, και η Γενική Συνέλευση έχει εγκρίνει μόνο μια μη δεσμευτική ψήφιση από το 2023, η οποία προειδοποιεί για την ανάγκη να αντιμετωπιστούν τα λεθαλή αυτόνομα όπλα (LAWS).

Η μεγάλη συζήτηση τώρα είναι αν πρέπει ή όχι να εφαρμοστεί ένα παγκόσμιο πλαίσιο. Πολλές χώρες συμφωνούν στην ανάγκη για νέες παγκόσμιες κατευθυντήριες γραμμές που μπορούν να ρυθμίσουν τις ιδιωτικές εταιρείες AI και τα έθνη. Άλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία και η Ινδία, προτιμούν να διατηρήσουν τους νυν διεθνείς νόμους και να δημιουργήσουν, ανεξάρτητα, νέους για κάθε έθνος ανάλογα με τις τοπικές τους ανάγκες – ή συμφέροντα. Και μόλις γίναμε μάρτυρες του πόσο χαοτική ήταν η διαδικασία δημιουργίας νέων κανονισμών AI, ακόμη και σε επίπεδο πολιτείας στην Καλιφόρνια.

Τεχνολογικές Εταιρείες Ολοένα και Πιο Εμπλεκόμενες

Ακτιβιστές όπως η Laura Nolan του Stop Killer Robots ανησυχούν για την έλλειψη μέτρων ασφαλείας και νομικών πλαισίων που ελέγχουν την πρόοδο των τεχνολογικών εταιρειών στην ανάπτυξη αυτόνομων όπλων και λογισμικού AI για το στρατό.

«Δεν εμπιστευόμαστε γενικά τις βιομηχανίες να αυτο-ρυθμίζονται … Δεν υπάρχει κανένας λόγος γιατί οι εταιρείες άμυνας ή τεχνολογίας θα έπρεπε να είναι πιο αξιόπιστες,» είπε η Nolan στο Reuters.

Το 2024, ερευνητές αποκάλυψαν ότι κινεζικά ιδρύματα έχουν χρησιμοποιήσει το ανοικτού κώδικα μεγάλο μοντέλο γλώσσας Llama της Meta για στρατιωτικούς σκοπούς. Το Πεντάγωνο συνήψε συμφωνία με την Scale AI για την ανάπτυξη του Thunderforge—ενός προγράμματος Τεχνητής Νοημοσύνης για την εκσυγχρονισμό της στρατιωτικής λήψης αποφάσεων. Και το OpenAI συνεργάστηκε με τον στρατιωτικό ανάδοχο Anduril—έναν σύμμαχο της άμυνας του Αμερικανικού στρατού, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ουκρανίας και της Αυστραλίας.

Έχουν αναπτυχθεί επίσης startups αμυντικού χαρακτήρα στην Ευρώπη, κερδίζοντας έδαφος όχι μόνο στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και έργων αλλά και στην προσέλκυση κορυφαίων ταλέντων.

Μια Περίπλοκη Ανάπτυξη

Ένας άλλος παράγοντας που συνδέεται στενά με τη συμμετοχή των τεχνολογικών εταιρειών στις εθνικές αμυντικές στρατηγικές είναι ο εθνικισμός. Ολοένα και περισσότεροι προγραμματιστές λογισμικού και ειδικοί στην τεχνητή νοημοσύνη επιλέγουν να εργάζονται σε έργα που ταυτίζονται με τα ιδανικά τους και τις πολιτισμικές τους ρίζες αντί να κυνηγούν απλώς υψηλότερους μισθούς. Ορισμένοι ακόμη και απέρριψαν θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ που προσέφεραν διπλάσιο μισθό – όπως το Google ή το OpenAI – για να ενταχθούν σε ευρωπαϊκές επιχειρήσεις όπως το Helsing, για παράδειγμα.

Οι ίνες της πολιτικής, της τεχνολογίας, του εθνικισμού και των ιδεολογικών αντιπαραθέσεων γίνονται όλο και περισσότερο περίπλοκες – συχνά αφήνοντας πίσω σκέψεις για ηθική, αξιολογικές αξίες και ανθρωπισμό.

Οι πρόσφατες εξελίξεις καθιστούν σαφές ότι οι τεχνολογικές δυνάμεις παίζουν τεράστιο ρόλο στις στρατιωτικές και εθνικές προσπάθειες άμυνας σε όλο τον κόσμο. Η ανάπτυξη αυτόνομων όπλων και τεχνολογιών που σχετίζονται με τον πόλεμο προχωρά με υπερβολικά γρήγορο ρυθμό, ενώ οι προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών για τη θέσπιση διεθνών συμφωνιών και κανονισμών για το μέλλον της ανθρωπότητας φαίνονται όλο και περισσότερο ελαχιστοποιημένες.

Χωρίς διεθνείς συμφωνίες – και με φιλόδοξες τεχνολογικές εταιρείες που υποστηρίζονται από κυβερνήσεις για την ανάπτυξη των πιο ισχυρών όπλων στον κόσμο χρησιμοποιώντας την Τεχνητή Νοημοσύνη – τι επιφυλάσσει το μέλλον για την ανθρωπότητα τα επόμενα χρόνια;